Σχεδόν δίπλα στην εθνική οδό των Ιωαννίνων – Κακαβιάς, είναι κρυμμένη μία λίμνη την οποία ελάχιστοι γνωρίζουν. Ο λόγος για την λίμνη Ζαραβίνα. Βαθιά και μικρή, η λίμνη Ζαραβίνα, γνωστή και ως Τζαραβίνα ή Νεζερός , είναι μία άγνωστη λίμνη στα βόρεια του νομού Ιωαννίνων στην ευρύτερη περιοχή του Πωγωνίου. Χωμένη μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο μία ανάσα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, η λίμνη Ζαραβίνα φιλοξενεί ένα μοναδικό οικοσύστημα με σπάνια είδη και κρυμμένους θρύλους.
Όπως είναι φυσικό, το μεγάλο βάθος της λίμνης με τις ρουφήχτρες, τις καταβόθρες και τα βαλτώδη νερά έκαναν την λαϊκή φαντασία να οργιάζει. Οι θρύλοι και οι δοξασίες γύρω από την λίμνη έδιναν και έπαιρναν για χρόνια. Παλιότερα έλεγαν πως αν ρίξεις ένα κανάτι στην λίμνη θα το δεις στα Γιάννενα.
Αν και πρόκειται για μια λαϊκή υπερβολή, ο θρύλος μπορεί να έχει μία μικρή βάση, επειδή η λίμνη Ζαραβίνα έχει και αρκετές υπόγειες εκροές που μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν είναι πλήρως σίγουροι για το που οδηγούν.
Μάλιστα, το 2011 επιστήμονες προσπάθησαν να μελετήσουν τον πυθμένα της λίμνης για να δουν τι ακριβώς συμβαίνει κάτω από τα φαινομενικά ήρεμα νερά της κρυμμένης λίμνης. Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, η κατάδυση διακόπηκε εξαιτίας της ανεύρεσης υδρόθειου, το οποίο δημιουργούσε ένα ασφυκτικό και σκοτεινό περιβάλλον μέσα στο νερό.
Όσο ανεξερεύνητη κι αν είναι, η λίμνη Ζαραβίνα φιλοξένει στις όχθες της ένα πλούσιο οικοσύστημα με αμέτρητες βελανιδιές να γεμίσουν ασφυκτικά τις γύρω πλαγιές, ενώ δεκάδες είδη σχεδόν εξαφανισμένων πτηνών βρίσκουν κάθε εποχή του χρόνου ένα ήσυχο καταφύγιο μακριά από την πολύβουη ανθρώπινη δραστηριότητα.
Στην Ζαραβίνα, μπορεί να συναντήσετε και τον αετό ο οποίος «γαβγίζει». Σωστά διαβάζετε. Ο περίφημος κραυγαετός, γνωστός για τις εκκωφαντικές κραυγές του, βρίσκει κάθε χρόνο καταφύγιο στις πυκνές βελανιδιές αναζητώντας υπομονετικά την λεία του, ενώ η καφέ αρκούδα έχει δημιουργήσει και τον δικό της ασφαλή βιότοπο στην περιοχή.
Για χρόνια, όμως, η ανεξερεύνητη λίμνη παρέμενε απροσπέλαστη στο κοινό εξαιτίας μίας ιδιαίτερης για τα ελληνικά δεδομένα δικαστικής διαμάχης. Από το 1885, η λίμνη θεωρούνταν ιδιωτική βάσει ενός οθωμανικού φιρμανιού που καθιστούσε την λίμνη τσιφλίκι μίας γνωστής οικογένειας από την περιοχή.
Κάπου στην δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της περιοχής άρχισαν μία ατέλειωτη δικαστική διαμάχη, που ολοκληρώθηκε σχεδόν 40 χρόνια αργότερα με την απόδοση της λίμνης στο ελληνικό κράτος. Πως ήταν, όμως, δυνατόν ένας ιδιώτης να έχει στην κατοχή του μία λίμνη;
Η κυριότητα της λίμνης στηριζόταν για αιώνες σε τίτλους ιδιοκτησίας που είχε αποδώσει κάποιος Τούρκος πασάς της περιοχής και παρά την προσάρτηση της Ηπείρου στην Ελλάδα το 1913 η λίμνη παρέμενε ιδιωτική. Για χρόνια, οι κάτοικοι των γύρω κοινοτήτων προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να «σπάσει» αυτό το περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς και να αποδοθεί η λίμνη στο ελληνικό Δημόσιο, ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της περιοχής.
Έτσι, το 2011 έπειτα από χρόνια δικαστηρίων, μηνύσεων και προσφυγών, η λίμνη Ζαραβίνα πέρασε στην κυριότητα του Δημoσίου και έγινε κοινόχρηστη.
Η λίμνη Ζαραβίνα απέχει 45 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και μόλις 14 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Σημεία αναφοράς είναι οι οικισμοί της Ζαραβίνας και της Σιταριάς σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων και οι δύο, ενώ πριν επισκεφθείτε την περιοχή, είναι καλό να ρίξετε μία ματιά στον καιρό και να προετοιμαστείτε κατάλληλα για μία φυσική εξόρμηση.
